Bir Sinema Psikopatının Listesi: Meditatif Filmler

Abbas Kiarostami’nin sineması bir metafizik düşünüş, yani meditasyondur. Ne ki bu ifade Bergman’ın Yedinci Mühür’de (Det Sjunde Inseglet, 1957) yaptığı anlamda metafizik temaları işleyen bir sinemaya tekabül etmez. Tersine, sinematografik bir metafiziğe işaret eder. Dünyanın anlamıyla bir ilişki içinde; fiziki bilgiye dayalı anlayışla metafizik inanca dayalı dogmatik anlayış arasında sürekli çatışma gözetleriz. Abbas Kiarostami’nin Kirazın Tadı filmi toz toprak içinde kendisini çukura bırakan ve üstüne toprak atacak birini arayan bir adamın acısını gösterir. Daha sonra bilge bir yaşlının kirazın tadından, dutun güzelliğinden söz edince meditasyonla adam da biz de hep birlikte kurtuluruz.

Dariush Mehrjui’nin yönettiği İnek, modern İran sinemasının miladı sayılıyor. Bu film ineği kaybolan bir köylünün giderek aklını yitirmesinin öyküsünü anlatır. Adam sonunda ineğin yerine kendini koyar, ineğin yerini alır. Robert Bresson sinemasında ‘aşkınlık’, şeyin kendisindeki parıltısının, şeylerin oldukları hâllerinin deneyimlenmesidir. Bu meditatif bir sinemaya işaret eder. Metin Erksan’ın Sevmek Zamanı filmindeyse sevdiği kadının suretine âşık olan genç bir adamın, kadının cismiyle değil suretiyle ilişki kurması ‘sinematografik bir metafizik’ anlayışa dayalıdır.

Meditatif Filmler
ERDEN KIRAL